Tên lửa được kỳ vọng sẽ là trụ cột hạt nhân trên không của Pháp

Tên lửa siêu thanh ASMPA-R giúp Pháp duy trì khả năng răn đe hạt nhân trên không, trong lúc chờ phát triển dòng ASN4G thế hệ mới.

Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Catherine Vautrin hồi giữa tháng tuyên bố nước này đã tiến hành Chiến dịch Diomede, trong đó một tiêm kích hạm Rafale M phóng thử thành công Tên lửa Không đối đất Tầm trung Chiến lược Nâng cấp (ASMPA-R) không mang đầu đạn, mô phỏng đòn tập kích bằng vũ khí hạt nhân.

"Chiến dịch được lên kế hoạch từ lâu, đáp ứng tham vọng do Tổng thống Pháp đặt ra và hoàn tất quá trình đổi mới sức mạnh của lực lượng hạt nhân trên không theo kế hoạch cải tổ giai đoạn 2024-2030", bà Vautrin cho hay.

Tiêm kích Rafale M Pháp mang tên lửa ASMPA-R dưới bụng hôm 13/11. Ảnh: BQP Pháp

Đây là lần phóng thử thứ hai của dòng ASMPA-R và lần đầu tiên của Lực lượng Hạt nhân Không quân hải quân Pháp (FANU), diễn ra chỉ vài ngày sau khi tên lửa được đưa vào biên chế FANU.

Loại tên lửa này cũng được trang bị cho các đơn vị hạt nhân của không quân Pháp từ năm 2023. Bộ Quốc phòng Pháp hồi năm ngoái lần đầu công bố ảnh tiêm kích Rafale mang tên lửa ASMPA-R, nhưng toàn bộ quả đạn đã bị làm mờ.

Trong giai đoạn đầu Chiến tranh Lạnh, tổng thống Pháp Charles de Gaulle đã ra lệnh xây dựng hệ thống răn đe hạt nhân hoàn toàn độc lập với Mỹ và Liên Xô, hai cường quốc đứng đầu thế giới bấy giờ.

Lực lượng hạt nhân Pháp được xây dựng trên học thuyết răn đe phòng thủ, chỉ được sử dụng trong những tình huống ngặt nghèo để bảo vệ "lợi ích sống còn" với đất nước. Nguyên tắc cốt lõi của học thuyết này là "vừa đủ nghiêm ngặt", nghĩa là chỉ duy trì kho vũ khí hạt nhân nhỏ nhất có thể mà vẫn bảo đảm tính độc lập chiến lược và đủ sức tung đòn đánh trả đũa.

Các định nghĩa trong học thuyết của Pháp tương đối mơ hồ, nhằm tối đa hóa hiệu quả răn đe với đối thủ tiềm tàng. Lực lượng hạt nhân Pháp hiện nay gồm tàu ngầm chiến lược mang tên lửa đạn đạo M51 và tiêm kích Rafale trang bị tên lửa hành trình siêu thanh.

Dòng ASMP nguyên bản được phát triển trong thập niên 1980, trang bị cho phi đội oanh tạc cơ chiến lược Mirage IVP vào năm 1986 và sau đó là tiêm kích Mirage 2000N. ASMP đạt tầm bắn 300-500 km tùy độ cao phóng, tốc độ tối đa khoảng 3.700 km/h, gấp 3 lần âm thanh. Mỗi tên lửa được lắp một đầu đạn TN-81 với sức mạnh 300 kiloton, tương đương 300.000 tấn thuốc nổ TNT.

Đến cuối thập niên 2000, phiên bản ASMP-A ra đời để đối phó các hệ thống phòng không hiện đại hơn. Tên lửa được tăng tầm bắn lên 500 km, sử dụng hệ thống dẫn đường quán tính cải tiến và đầu đạn TNA có khả năng điều chỉnh sức nổ 100-300 kiloton tùy yêu cầu.

Đến giữa thập niên 2010, giới lãnh đạo Pháp cho rằng ASMP-A sẽ sớm lỗi thời trước các hệ thống phòng thủ tiên tiến của Nga và thua kém những vũ khí siêu thanh mới xuất hiện. Năm 2016, chương trình ASMPA-R được khởi động, nhằm duy trì hoạt động của dòng tên lửa này đến năm 2035 và bảo đảm khả năng xuyên phá các hệ thống phòng không hiện đại.

Những hình ảnh mới công bố cho thấy một số khác biệt ở phần thân và cửa hút khí giữa dòng ASMP-A và ASMPA-R.

Tên lửa ASMP-A (trên) và tên lửa ASMPA-R. Ảnh: BQP Pháp

ASMPA-R giữ nguyên thiết kế khí động học cơ bản của dòng ASMP, gồm thân trụ dài 5,4 m, đường kính 0,38 m, khối lượng phóng 860-900 kg, cánh chữ X ở đuôi và cửa hút khí hai bên sườn. Tên lửa được trang bị một động cơ phản lực dòng thẳng (ramjet) dùng nhiên liệu lỏng.

Tầm bắn của ASMPA-R được tăng lên hơn 600 km. Tên lửa trang bị hệ thống dẫn đường quán tính mới kết hợp định vị vệ tinh GPS, cho phép bay bám địa hình phức tạp. Đầu đạn TNA được hiện đại hóa, vẫn duy trì sức nổ tối đa 300 kiloton và có thể điều chỉnh giảm xuống dưới 20 kiloton cho vai trò "tiền chiến lược".

Trong học thuyết hạt nhân Pháp, vũ khí tiền chiến lược không nhằm hủy diệt toàn diện đối phương mà để phát "cảnh báo cuối cùng", tức là một vụ nổ hạt nhân hạn chế nhằm buộc đối phương ngừng leo thang.

Ngoài tốc độ cao và khả năng tàng hình trước radar, ASMPA-R còn có quỹ đạo bay phức tạp và khả năng cơ động trong pha cuối để gây khó khăn cho phòng không đối phương.

"Đây là một trong những tên lửa hành trình hạt nhân đáng sợ nhất thế giới hiện nay. Tốc độ và khả năng bay thấp khiến nó gần như không thể đánh chặn bằng các hệ thống hiện tại", Matthew Kroenig, chuyên gia thuộc Hội đồng Đại Tây Dương, nêu quan điểm.

Tiêm kích Rafale Pháp mang tên lửa ASMPA-R hôm 13/11. Ảnh: X/CaVautrin

Dù sở hữu nhiều tính năng tiên tiến, ASMPA-R chỉ là giải pháp tình thế trong lúc Pháp theo đuổi dự án tên lửa hạt nhân siêu vượt âm ASN4G, với mục tiêu phát triển quả đạn có tầm bắn hơn 1.000 km, tốc độ 7.400-9.900 km/h, sở hữu khả năng cơ động mạnh và tàng hình cao.

"ASMPA-R không phải là tên lửa mới, mà là phương án nâng cấp sâu nhằm giúp Pháp duy trì khả năng răn đe độc lập trong khi chờ dự án ASN4G", Bruno Tertrais, chuyên gia thuộc Tổ chức Nghiên cứu Chiến lược có trụ sở tại Pháp, cho hay.

Phong Lâm (Theo War Zone, Aviation Week)