Ông Trump muốn gửi tiền cho dân để bỏ Obamacare

Tổng thống Trump đang thúc đẩy thay thế Obamacare, trong đó có phương án chuyển tiền trực tiếp cho người dân thay vì chi trả cho bảo hiểm.

Sau khi giải được bài toán đóng cửa chính phủ, Tổng thống Donald Trump đang đứng trước sức ép đưa ra một kế hoạch mới nhằm giải quyết vấn đề chi phí chăm sóc sức khỏe cho người Mỹ, trong bối cảnh các khoản trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA), hay còn gọi là Obamacare, sắp hết hạn vào cuối năm nay.

"Chính sách chăm sóc sức khỏe duy nhất mà tôi ủng hộ hoặc chấp nhận phê duyệt chính là gửi tiền trực tiếp cho người dân", Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Truth Social ngày 18/11, đề cập đến chính sách hỗ trợ y tế mới cho người dân Mỹ để thay thế Obamacare, vốn đã được ông hứa hẹn từ nhiệm kỳ đầu tiên.

Ý tưởng chuyển tiền trực tiếp cho người dân thay vì thông qua các công ty bảo hiểm đang được giới chức đảng Cộng hòa xem xét, trong nỗ lực tái cấu trúc hệ thống bảo hiểm y tế Mỹ. Trong thỏa thuận mở cửa lại chính phủ đầu tháng này, Hạ viện đã tạm gác lại tranh cãi về các khoản "tín dụng thuế" liên quan Obamacare, cơ chế cho phép người dân Mỹ cấn trừ chi phí y tế vào nghĩa vụ đóng thuế.

Các đề xuất của phía Cộng hòa vẫn còn khá mơ hồ, song họ cho rằng chuyển tiền trực tiếp cho dân sẽ hiệu quả hơn so với cơ chế tín dụng thuế hiện nay. Trong khi đó, phe Dân chủ vẫn muốn củng cố Obamacare bằng cách gia hạn các khoản hỗ trợ được áp dụng từ thời kỳ đại dịch, dự kiến hết hiệu lực từ đầu năm sau. Theo tổ chức nghiên cứu KFF, nếu tín dụng thuế không được gia hạn, chi phí trung bình cho bảo hiểm y tế của 22 triệu người đang hưởng trợ cấp sẽ tăng gấp đôi từ ngày 1/1/2026.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng ngày 17/11, trong buổi họp về đăng cai World Cup 2026. Ảnh: AFP

Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune cam kết sẽ đưa vấn đề tín dụng thuế ra bỏ phiếu vào giữa tháng 12, nhưng không đảm bảo sự ủng hộ của toàn bộ đảng Cộng hòa. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cũng chưa cam kết, song nhấn mạnh các khoản hỗ trợ từ thời đại dịch là "lãng phí".

Tuy nhiên, ngay cả khi được gia hạn, tín dụng thuế cũng không thể giải quyết xu hướng chi phí y tế tăng cao tại Mỹ vốn đang trở thành gánh nặng của phần lớn người dân, bất kể họ tham gia bảo hiểm qua doanh nghiệp, Medicare hay Obamacare.

Hơn 150 triệu người được bảo hiểm thông qua doanh nghiệp sẽ chứng kiến mức tăng chi phí bình quân năm 2026 ở mức cao nhất trong 15 năm qua. Người cao tuổi sử dụng Medicare cũng có thể chứng kiến phí bảo hiểm cho dịch vụ ngoại trú, thăm khám và thiết bị y tế tăng 9,7% trong năm sau.

Nhiều nghị sĩ Cộng hòa, cựu quan chức chính quyền Trump và một số nhà nghiên cứu đề xuất mở rộng vai trò của Tài khoản Tiết kiệm Y tế (HSA). Đây là hình thức phổ biến với người lao động được công ty mua bảo hiểm. Họ có thể trích thu nhập trước thuế để chi trả các chi phí y tế theo danh mục quy định, thường đi kèm các gói bảo hiểm có mức khấu trừ cao.

Thượng nghị sĩ Bill Cassidy đề xuất kết hợp HSA với các gói bảo hiểm cấp thấp trong Obamacare, theo đó người dân nhận tiền từ chính phủ liên bang qua HSA để tự chi trả dịch vụ y tế. Brian Blase, cựu cố vấn Nhà Trắng thời Trump, cho rằng chính phủ nên chuyển một phần kinh phí hỗ trợ đồng chi trả cho người thu nhập thấp sang HSA. Thượng nghị sĩ Rick Scott còn giới thiệu dự luật thành lập "Tài khoản Tự do Y tế Trump", cho phép người dân dùng tài khoản này thanh toán cả phí bảo hiểm.

Phe Dân chủ tỏ ra hoài nghi về thời điểm và tính khả thi của các đề xuất. Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto cảnh báo hàng triệu người có nguy cơ mất bảo hiểm nếu Hạ viện hấp tấp. Bà đề xuất gia hạn tín dụng thuế thêm một năm để hai đảng có thời gian đánh giá các phương án dài hạn.

Thượng nghị sĩ Ron Wyden cũng nhận định không thể xây dựng một kế hoạch hoàn chỉnh trong vài tuần khi nhiều người thụ hưởng Obamacare chuẩn bị bước sang chu kỳ phí mới vào tháng 1/2026.

Trong khi đó, theo kinh tế gia Robert Kaestner, ý tưởng gửi tiền chăm sóc y tế trực tiếp cho người dân đã tồn tại hơn 40 năm. Ông nhận định mô hình HSA có thể phù hợp với nhóm thu nhập trung bình và cao, nhưng với người thu nhập thấp thì khoản tiết kiệm này khó có thể trang trải những chi phí y tế lớn và đột xuất.

Thanh Danh (Theo USA Today, Politico)