Lý do nghị sĩ Mỹ quyết tâm diễn thuyết 25 tiếng liên tục

Thượng nghị sĩ Cory Booker muốn làm điều gì đó phi thường trước sự áp đảo của phe Cộng hòa, bởi ông biết các cử tri Dân chủ đang khao khát nó.

Vì vậy, ông đã bước lên bục phát biểu Thượng viện hôm 1/4 với phong thái bình tĩnh, không phô trương nhưng đưa ra một bài phát biểu dài hơn 25 tiếng chỉ trích chính quyền Tổng thống Donald Trump, phá vỡ kỷ lục về bài phát biểu dài nhất từ trước tới nay tại quốc hội Mỹ.

Nghị sĩ Dân chủ Cory Booker, bang New Jersey, diễn thuyết tại Thượng viện Mỹ ngày 1/4. Ảnh: AP

Đây là khoảnh khắc giải tỏa cảm xúc đối với một bộ phận lớn cử tri Dân chủ đang mất tinh thần trên khắp nước Mỹ, những người khao khát đảng của họ có những hành động vượt ra khỏi thông lệ để cho thấy họ vẫn nỗ lực đấu tranh sau thất bại bầu cử toàn diện trước phe Cộng hòa, giới quan sát đánh giá.

Đảng Dân chủ đã để mất cả Nhà Trắng lẫn lưỡng viện quốc hội sau cuộc bầu cử năm 2024, rơi vào tình cảnh rối loạn, không có sự lãnh đạo rõ ràng và chỉ biết đứng nhìn Tổng thống Trump cùng phe Cộng hòa liên tiếp đưa ra những quyết sách phá bỏ di sản của cựu tổng thống Joe Biden chỉ sau hơn hai tháng nắm quyền.

Bởi vậy, bài phát biểu của Booker, thượng nghị sĩ Dân chủ đến từ bang New Jersey, có thể là cơ hội hiếm hoi để khơi dậy làn sóng phản đối trước những hành động mà họ cho là gây bất ổn của Tổng thống Trump.

"Có rất nhiều người ngoài kia yêu cầu đảng Dân chủ làm nhiều hơn nữa, chấp nhận rủi ro và làm mọi thứ khác đi", nghị sĩ Booker nói trước báo giới sau khi rời khỏi Thượng viện. "Đây có vẻ như là điều đúng đắn cần làm. Vào theo những gì các nhân viên nói với tôi, rất nhiều người đã theo dõi bài phát biểu. Chúng ta sẽ chờ xem nó dẫn tới đâu. Tôi chỉ nghĩ rằng nhiều người trong chúng ta phải làm nhiều hơn nữa, kể cả bản thân tôi".

Trong suốt chiều 1/4, cái tên Booker đã trở thành chủ đề thịnh hành trên các nền tảng mạng xã hội, như TikTok, BlueSky và thậm chí cả X của Elon Musk.

Video phát trực tiếp bài phát biểu đã nhận được hơn 350 triệu lượt "thích" trên tài khoản TikTok của nghị sĩ Booker, trong đó, có thời điểm 300.000 người xem cùng lúc.

Văn phòng của ông cũng nhận được 28.000 thư thoại động viên cùng những lời khen ngợi từ hàng loạt gương mặt tiêu biểu đảng Dân chủ như cựu phó tổng thống Kamala Harris hay cựu chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi.

"Cử tri ủng hộ đảng Dân chủ đang rất cần cả những người lãnh đạo lẫn chiến binh", Ezra Levin, đồng sáng lập tổ chức tiến bộ Indivisible, người từng cáo buộc phe Dân chủ quá thụ động trước Tổng thống Trump, nói.

Thượng nghị sĩ Peter Welch cho rằng Booker đã dạy cho đảng Dân chủ một bài học.

"Ông ấy đã nắm bắt được khoảnh khắc mà mọi người đang tập trung vào để làm bật lý do chúng ta phải phản kháng, đứng lên phản đối Tổng thống Trump", Welch nói. "Nó rất truyền cảm hứng".

Tuy nhiên, bất chấp những phản ứng tích cực, bài phát biểu khó có thể chấm dứt nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm cắt giảm bộ máy liên bang hay ngăn chặn chương trình thuế quan và trục xuất hàng loạt mà ông theo đuổi, giới phân tích lưu ý.

Chiến lược gia đảng Dân chủ Mike Nellis cho biết hành động của Booker phản ánh những đặc điểm của nền chính trị hiện đại và đảng Dân chủ có thể học hỏi từ ông.

"Những kẻ hoài nghi sẽ gọi bài phát biểu của Booker là một trò hề. Có thể, nhưng trò hề không nhất thiết là điều xấu", ông viết trên X. "Đảng Dân chủ trước đây gặp không ít khó khăn để chấp nhận những rủi ro như vậy, nhưng Cory đang mở đường tiến về phía trước".

Adam Jentleson, cựu trợ lý cấp cao của đảng Dân chủ tại Thượng viện, cho biết Booker đã tận dụng hiệu quả các quy tắc tại Thượng viện để "dẫn dắt câu chuyện" và tạo ra hiệu ứng đặc biệt.

Theo ông, đảng Dân chủ có thể phát triển hơn nữa dựa trên nền tảng mà nghị sĩ Booker đã tạo ra, nếu họ đoàn kết.

Để có bài phát biểu dài hơn 25 tiếng, thượng nghị sĩ đến từ New Jersey đã chuẩn bị 1.164 trang tài liệu và một số "mẹo nhỏ" để giúp cơ thể trụ vững, bởi ông không thể ngồi hoặc đi vệ sinh trong toàn bộ quá trình. Một người phát ngôn cho hay ông hoàn toàn không đeo ống thông tiểu hay đóng bỉm.

Và Booker đã cố gắng giữ đúng thông điệp trong suốt bài phát biểu của mình, mặc dù các đồng nghiệp Dân chủ cũng giúp sức bằng cách tham gia đặt câu hỏi cho ông.

Năm 2013, thượng nghị sĩ Cộng hòa Ted Cruz đã đọc cuốn truyện trẻ em Trứng xanh, Giăm bông xanh của Dr. Seuss trong bài phát biểu dài 21 tiếng để phản đối đạo luật chăm sóc sức khỏe Obamacare, hành động bị chỉ trích là "vô nghĩa" nhằm kéo dài thời gian.

Nhưng với Booker, xuyên suốt 25 tiếng, thượng nghị sĩ vẫn tập trung vào việc nêu bật những gì ông cho là tác động tiêu cực từ các chính sách của chính quyền Trump.

"Tôi đã nhịn ăn trong nhiều ngày. Tôi cũng đã ngừng uống nước từ rất lâu trước khi phát biểu. Nó có cả mặt lợi và mặt hại. Tôi đã bị chuột rút vì thiếu nước. Tôi đã sử dụng rất nhiều chiến thuật để đảm bảo mình đứng được lâu như vậy", Booker giải thích. "Tôi thực sự đã dành thời gian khử nước để không phải đi vệ sinh".

Bên trong phòng họp chật kín người, Booker đã nhận được tràng pháo tay nồng nhiệt khi ông vượt qua kỷ lục 24 tiếng 18 phút của nghị sĩ Strom Thurmond.

Đây là khoảnh khắc mang tính biểu tượng đối với Booke, một người Mỹ gốc Phi, khi ông phá vỡ kỷ lục được nắm giữ trong gần 70 năm bởi Thurmond, người đàn ông là biểu tượng cho chính trị phân biệt chủng tộc, người đã phát biểu hơn 24 tiếng để tìm cách ngăn chặn Đạo luật Dân quyền trao quyền cho người da màu năm 1957.

"Thành thật mà nói, kỷ lục bài phát biểu dài nhất tại Thượng viện vĩ đại của chúng ta lại đến từ người đã cố ngăn những người như tôi vào Thượng viện, luôn khiến tôi cảm thấy khó chịu", Booker nói trong cuộc phỏng vấn với kênh MSNBC. "Vì vậy, dù không biết có làm được không, nhưng càng đến gần ngày phát biểu, việc vượt qua kỷ lục đó càng trở nên quan trọng đối với tôi".

Chủ tịch Hiệp hội Quốc gia vì Tiến bộ của Người Da màu Derrick Johnson đã cảm ơn nghị sĩ Booker vì "thể hiện lòng dũng cảm thực sự".

"Một người đàn ông da màu vừa tạo nên lịch sử tối nay khi phản đối chính Tổng thống Trump", ông cho biết.

Tuy nhiên, Booker khẳng định bài phát biểu của ông không thể là kết thúc.

"Những cử tri của tôi, những lá thư, những cuộc gọi, những yêu cầu chắc chắn là thứ đốt cháy nhiệt huyết trong tôi", ông nói. "Nhưng chúng ta phải tiếp tục thổi bùng phong trào này".

Vũ Hoàng (Theo NBC News, AP, Reuters)